Даклады і рэйтынгі пра медыясферу

С 1998 года БАЖ осуществляет мониторинг нарушений прав журналистов и СМИ в Беларуси. Результаты этого мониторинга и подготовленные на его основе аналитические материалы являются уникальным источником информации о ситуации в сфере СМИ в Беларуси. Скачать PDF.

Фонд Jus­tice for jour­nal­ists і Беларуская асацыяцыя журналістаў апублікавалі сумесны даклад «Напады на работнікаў СМІ ў Беларусі ў 2023–2024 гадах». Поўны тэкст дакумента можна прачытаць тут.

Камітэт абароны журналістаў (CPJ) назваў пяцёрку «лідэраў» па пераследу незалежных журналістаў: Кітай, Ізраіль, М’янма, Беларусь і Расія. У 2024 годзе CPJ зафіксаваў павелічэнне колькасці зняволеных журналістаў: на 1 студзеня 2024 года ў свеце за кратамі знаходзіліся не менш за 361 супрацоўніка медыя. Папярэдні, 2023 год, Беларусь завяршыла на трэцім месцы з 28 зняволенымі медыйшчыкамі.

Даследаванне паказала, што разам з праблемай палітычнага ціску праз прафесійную дзейнасць на медыйшчыкаў уплываюць і іншыя фактары, напрыклад, адсутнасць адэкватнага доступу да медыцыны ці ўласна праблемы з пошукам дастатковай колькасці працы.

Рэпрэсіі ў дачыненні да журналістаў, блогераў і іншых прадстаўнікоў СМІ ў Беларусі набылі за апошні год катастрафічныя масштабы. Праваабарончы цэнтр «Вясна» падвёў вынікі 2024 года.

Брытанскі аналітычны цэнтр Hen­ry Jack­son Soci­ety (HJS) зрабіў глыбокі аналіз дадзеных падкантрольнага ХАМАС «Міністэрства аховы здароўя Газы» і выявіў сур’ёзныя памылкі. Напрыклад, некаторыя загінулыя дарослыя мужчыны былі зарэгістраваныя як немаўляты, улічваліся натуральныя смерці і нават смерці да пачатку канфлікту. Пры гэтым 98% разгледжаных артыкулаў сусветных медыяў спасылаліся менавіта на гэтыя лічбы, піша «Новы час». 

Выйшаў штогадовы агляд «Рэпарцёраў без межаў» (RSF): у 2024 годзе журналістыка плаціць непамерна высокую чалавечую цану ў канфліктах і рэпрэсіўных рэжымах. Спампаваць PDF.

У справаздачы «Падтрымка незалежнай журналістыкі: падтрымка арганізацыямі грамадзянскай супольнасці беларускіх і расійскіх СМІ ў выгнанні», падрыхтаванай The Fix для Фонда Thom­son Reuters,  аналізуюцца патрэбы і падтрымка, якая аказваецца СМІ ў выгнанні ў Чэхіі, Нямеччыне, Латвіі, Літве і Польшчы. Спампаваць PDF .

Старшыня БАЖ Андрэй Бастунец і медыяэксперт Міхаіл Дарашэвіч падзяліліся вынікамі апошніх даследаванняў беларускага медыйнага поля: хто і як у Беларусі распаўсюджвае расійскую прапаганду.

Па ўзроўні свабоды слова Беларусь займае 158‑е месца ў свеце з 161, вынікае са штогадовай справаздачы праваабарончай арганізацыі Arti­cle 19.

Недзяржаўная арганізацыя «Рэпарцёры без межаў» (RSF) у Сусветны дзень свабоды прэсы выпусцілі міжнародны індэкс свабоды медыя.  Беларусь у гэтым рэйтынгу які год запар не выходзіць з «чырвонай» зоны. Аднак за апошні час яе пазіцыі абваліліся яшчэ мацней: у 2024‑м краіна заняла 167 месца (яшчэ летась яна месцілася на 10 пунктаў вышэй).

На Захадзе ўвага да Беларусі працягвае змяншацца. Гэта адлюстроўваецца як у зніжэнні колькасці артыкулаў, так і ў больш павярхоўным асвятленні падзеяў. Калі ж згадваюць, то, хутчэй, у сувязі з дзеяннямі рэжыму, вайной ва Украіне, размяшчэннем ядзернай зброі. А ўнутрыпалітычны кантэкст у краіне пасля 2020 года, супраціў дэмакратычных сілаў і грамадства журналісты замежных выданняў часта абмінаюць. Аб гэтым сведчыць даследаванне заходніх СМІ ад Цэнтра новых ідэй. 

Минувший год, к сожалению, не стал исключением в контексте реализации политики государства по сокращению пространства свободы слова. Сегодня мы хотим проанализировать, что произошло в 2023 году в правовом поле, в каком ключе это затронуло деятельность медиа и как соотносится с международными обязательствами Беларуси по правам человека.

Цытата, прыведзеная ў загалоўку, належыць Разан Зайтунэ — сірыйскай журналістцы і праваабаронцы, якая была захопленая дзесяць гадоў таму. Хутчэй за ўсё, як мяркуюць шэраг дасведчаных крыніцаў, жанчына забітая. У мінулым годзе гісторыя атрымала працяг — суд у Францыі вынес вырак лідэру ісламісцкай групоўкі за захоп журналісткі. Усяго ж цяпер ў закладніках знаходзяцца больш за 50 прадстаўнікоў медыяў, паведамляюць «Рэпарцёры без межаў» (RSF).

Мінулы год стаў адным з самых трагічных для медыясупольнасці ў гэтым стагоддзі. У 28 краінах загінулі 140 журналістаў. А найбольш гарачая кропка для рэпарцёраў — Сектар Газа, дзе ахвярамі абстрэлаў кожны дзень становяцца прадстаўнікі прэсы, адзначае няўрадавая арганізацыя Press Emblem Campaign (PEC). Якія яшчэ рэгіёны найбольш небяспечныя для журналістаў?