У варшаўскім метро беларусы паказалі спектакль пра ўзаемаадносіны чалавека і нейрасеткі

Акторы з Беларусі прадставілі ў Варшаве спектакль пра нейрасеткі. Прэм’ера Neu­rostorm адбылася на сцэне METRO на станцыі метро Брудно. Цяпер спектакль плануюць паказаць і ў іншых гарадах Польшчы.

Сцэна са спектакля Neu­rostorm. Фота з архіва Ірыны Купчанкі

Neu­rostorm — гэта спектакль пра ўзаемаадносіны чалавека і нейрасеткі, якая ў нейкі момант перастае быць прыладай і пачынае адчуваць.

Сюжэт разгортваецца вакол намаганняў навукоўцаў. Аліна, якая вывучае штучны інтэлект, ахвяруе сваім жыццём, каб яшчэ больш развіць ШІ. З‑за гэтага маладая жанчына апынулася ў крытычным псіхалагічным стане. Сябра-навуковец і прафесар Кашчэеў спрабуюць стварыць машыну, якая дапамагла б Аліне выйсці з гэтага цяжкага становішча. Але гераіня ўваходзіць у стасункі з машынай. Зараз ёй неабходна сутыкнуцца з сабой сапраўднай, сваімі страхамі, падсвядомым і марамі. Паглыбленне ўзаемаадносін Аліны і машыны прыводзіць да вельмі нечаканага фіналу.

Як Neurostorm апынуўся ў метро

Незвычайная сцэна з’явілася ў варшаўскім метрапалітэне зусім нядаўна і адразу стала пляцоўкай для шматлікіх тэатральных пастановак. Мэтай заснавальнікаў сцэны было зрабіць тэатр «натуральнай часткай гарадскога жыцця, а не элітарным забаўляннем, даступным толькі ў традыцыйных будынках».

Сцэна METRO. Фота: Наста Пабягунская / MOST

Менавіта гэтую пляцоўку абралі для сваёй прэм’еры беларускія акторы. Творчы праект паўстаў па ініцыятыве беларускай акторкі Ірыны Купчанкі, якая сыграла галоўную ролю і стала асноўнай натхняльніцай і прадзюсаркай праекта. Распрацоўка, па яе словах пачалася год таму, пасля таго, як яна прачытала кнігу на гэтую тэму, але з таго часу мяняліся і тэкст, і вырашэнне.

Праца над пастаноўкай вялася ў складаных умовах: трэба было шукаць залу, месцы для рэпетыцый, сцэнаграфія, па словах аўтараў, збіралася літаральна па кавалачках.

Сцэна са спектакля Neu­rostorm. Фота Максіма Шведа з архіва Ірыны Купчанкі

«Аргазм і сустрэча з боскім»

Візуальна спектакль балансуе на мяжы тэхна-містыкі, паэтычнага перформансу і псіхалагічнага трылера. У ім гарманічна спалучыліся відэамапінг, сучасная драматургія і музыка, напісаная кампазітарам Іллёй Семашкевічам спецыяльна для гэтай пастаноўкі.

— Для мяне гэта найперш гісторыя жанчыны, якая займалася важнымі распрацоўкамі, і раптам нешта пайшло не так. І вось як жанчына, узаемадзейнічаючы са штучным інтэлектам, перажывае гэта. У нас у спектаклі былі такія сцэны, як аргазм, як сустрэча з боскім. Гэта моцныя моманты, — кажа рэжысёрка праекта Вікторыя Ягорава.

Але гэта не засланяе праблему небяспечнага развіцця тэхналогій.

— Мы кожны дзень чуем навіны, звязаныя з ШІ — што новага ён можа, што адбываецца. І перад намі стаіць небяспека, якую я і хацела паказаць: хто кіруе гэтым інтэлектам? Хто яго стварае? Для чаго гэта робіцца? Ці не для таго, каб потым маніпуляваць, каб знішчаць «непажаданых»? Гэта не проста эксперымент — гэта яшчэ і пра выгаду, пра кантроль. Тэма ШІ важная таму, што мы ўжо жывём у гэтай рэальнасці. Гэта не будучыня — гэта сучаснасць. Гэта велізарныя магчымасці, але і вялікія рызыкі, — сцвярджае Ягорава.

«Псіхадэлічнае, эксперыментальнае дзеянне»

Атмасфера ў зале аказалася сапраўды захапляльная. Нягледзячы на невялікую прастору і мінімальныя дэкарацыі, акторскай групе ўдалося стварыць пачуццё сапраўднага апускання ў віртуальную рэальнасць.

— Псіхадэлічнае, эксперыментальнае, захапляльнае дзеянне на сцэне. Чапляла. Было вельмі цікава назіраць за працэсам, які адбываўся з акторамі на сцэне, — дзеліцца адзін з гледачоў.

Плануецца, што паказ спектакля Neu­rostorm пройдзе і ў іншых гарадах Польшчы.