«Галоўны глядач – ЗША». Навошта прапаганда паказала зняволеных журналістаў «Свабоды»?

«Улічваючы агульны тон заяваў, што зараз робіць Лукашэнка і ягоныя памагатыя, можна меркаваць пра тое, што яны спрабуюць пагуляцца ў гандаль, прынамсі з ЗША. Бачачы, што Еўропа застаецца на сваіх пазіцыях, і ўрад за ўрадам, дзяржава за дзяржаваю кажуць пра тое, што не будуць вызнаваць гэтую спецыяльную выбарчую аперацыю як электаральны працэс, то, што датычыць ЗША, цалкам сабе гэты пуцінска-лукашэнкаўскі інтэрнацыянал дыктатараў мае нейкія спадзевы, што ў Трампа будзе нейкая іншая пазіцыя на сусветны лад».

Стрыжак упэўнены, што ЗША намагаюцца вызваляць сваіх грамадзянаў, і, «безумоўна, ідуць нейкія перамовы, у тым ліку непублічныя»:

«Але я не думаю, што ідзецца пра тое, што хтосьці будзе перагортваць нейкія старонкі, прызнаваць лукашэнкаўскія так званыя выбары».

Суразмоўца «Белсату» знайшоў адзіную карысць у такіх прапагандысцкіх «шоу»: палітвязняў можна пабачыць жывымі.

«Самае галоўнае для нас як для грамадства, для беларусаў, для сем’яў гэтых людзей – пабачыць іх жывымі. Вядома, яны зараз не ў лепшым стане, не ў лепшых кандыцыях, бо турма нікому не дадае здароўя, але прынамсі яны жывыя».

Ігар Лосік. Скрыншот: Салідарнасць

Гісторык, палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман таксама не выключае, што прапагандысцкі праект зрабілі для ЗША.

«Імаверна, яны імкнуцца звярнуць увагу амерыканскага боку, імаверна, гэта такое чарговае запрашэнне ад Лукашэнкі: вось глядзіце, яны ў нас ёсць, я іх паказаў, цяпер чакаю ад вас цікавых прапановаў», – сказаў Фрыдман «Белсату».

Ён нават дапусціў, што ўжо ёсць нейкія дамоўленасці «паміж лукашэнкаўскім бокам і адміністрацыяй Трампа»:

«Тыя людзі, якіх нам зараз паказваюць, яны ўсе ці нехта з іх, імаверна, будзе бліжэйшым часам вызвалены, можа, прынцыповае рашэнне на гэты конт ужо і прынятае. Аднак гэта толькі гіпотэза. Калі мы ўявім, што такую пастанову прынялі, то мае сэнс, пакуль яны яшчэ ў іх распараджэнні, выкарыстаць гэта ў апошні раз у прапагандзе».

Былы турэмны лекар, праваабаронца Васіль Завадскі ў размове з «Белсатам» адзначыў, што такія «інтэрв’ю» дазваляюць ацаніць вонкавы выгляд зняволеных:

«Вонкавы выгляд людзей сведчыць пра тое, што людзі знаходзяцца ў стане хранічнага стрэсу, у тых акалічнасцях, у якіх, на жаль, шмат хто знаходзіцца ў месцах пазбаўлення волі. Я маю на ўвазе недахоп свежага паветра, святла, руху, камунікацыі з іншымі людзьмі – усё гэта адбіваецца на абліччы».

Паводле Завадскага, падобна, што цяперашнюю серыю размоваў знялі ў прагулачных дворыках следчага ізалятару КДБ, для гэтага палітвязняў прывезлі ў Менск з розных калоніяў, што сталася дадатковым ціскам: 

«Хутчэй за ўсё, гэта палічылі настолькі важным для прапаганды, што нават прывезлі вязняў, каб так званаму журналісту не давялося ездзіць у розныя калоніі. Для зняволенага этапаванне і пераезд з адной установы ў іншую – таксама вялікі стрэс: даводзіцца адаптавацца да новых суседзяў, калі яны ёсць, да рэжымных патрабаванняў, бо ў кожным СІЗА і калоніі яны адрозніваюцца. Гэта яшчэ адзін спосаб псіхалагічнага ўздзеяння на вязняў».

Ігар Карней. Скрыншот: БАЖ

Андрэя Кузнечыка схапілі ў лістападзе 2021 года, нібыта за «ўдзел у экстрэмісцкім фармаванні» суддзя Ігар Шведаў прызначыў яму 6 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму.

Ігар Лосік быў затрыманы ў чэрвені 2020 года. Паводле абвінавачванняў у «арганізацыі масавых беспарадкаў» і «распальванні варожасці» журналісту далі 15 гадоў зняволення ў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Такі вырак агучыў Мікалай Доля. Лосік залучаны ў «пералік экстрэмістаў» МУС і «пералік тэрарыстаў» КДБ. Журналіста трымаюць за кратамі без сувязі з вонкавым светам.

Ігара Карнея схапілі ў ліпені 2023-га і асудзілі на 3 гады нібыта за «ўдзел у экстрэмісцкім фармаванні», гэты быў прысуд Сяргея Кацэра. У снежні летась суддзя Аляксандр Тараканаў дадаў да гэтага тэрміну 8 месяцаў нібыта за «злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы».

Праўніка Юрыя Зянковіча затрымалі ў красавіку 2021 года. Яго абвінавацілі паводле пяці артыкулаў, у тым ліку «Заклікі да санкцыяў», «Змова з мэтаю захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам» і «Распальванне варожасці». Суддзя Уладзімір Арэшка прызначыў яму 11 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Пазней суддзя Аляксандр Шутко дадаў да гэтага тэрміну 6 месяцаў за «абразу прадстаўніка ўлады», а суддзя Вікторыя Палякова – яшчэ 2 гады за «злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы».