Размаўляць з суседзямі і будаваць масты: пра што новая праграма «Белсату» «Тут і там»?

«Каб не стралялі больш, трэба размаўляць і размаўляць»

У часы канфрантацыі, якая апошнім часам толькі набірае моц у нашым рэгіёне, як ніколі раней важна размаўляць і праз размову лепш разумець адно аднаго, а праз гэта рабіцца бліжэйшымі і мацнейшымі, а таксама больш устойлівымі да прапаганды і дэзынфармацыі, якія атакуюць медыяпрастору з боку «лукашэнкаўскіх і расейскіх батафермаў». Менавіта таму, са словаў журналіста «Белсату» Алеся Залеўскага, і стварылі праграму «Тут і там».

Ідэя належыць галоўнай рэдактарцы тэлеканалу Аліне Коўшык. Алесь падтрымаў яе, бо яшчэ ў пачатку поўнамаштабнай вайны Расеі супраць Украіны, у 2022 годзе спрабаваў развіваць такі фармат у Батумі, дзе журналіст жыў на той момант.

«Я зрабіў пілотнае выданне праграмы. Ідэя была такая, што набалелае ў эфіры абмяркоўваюць псіхатэрапеўты з трох краінаў – Беларусі, Украіны, Расеі. На жаль, я не знайшоў тады фінансавання на працяг. Але для мяне гэтая ідэя ўвесь час актуальная, бо інакш як праз размову мы не палепшым сітуацыі ў нашым рэгіёне. Ужо страляюць, але каб не стралялі больш, трэба размаўляць і размаўляць. Таму мне спадабалася ідэя Аліны, але мы надумалі пайсці крыху іншым шляхам і абмяркоўваць з нашымі суседзямі інфармацыйную павестку, а не нашыя перажыванні», – адзначае Алесь.

Галоўная супольная тэма, якая цяпер непакоіць усе краіны, што мяжуюць з Беларуссю, – бяспека. Менавіта яе ў першую чаргу вядоўцы «Тут і там» будуць абмяркоўваць у эфіры з гасцямі з медыясферы Польшчы, Літвы, Латвіі, Украіны, а таксама Расеі. Са словаў Алеся Залеўскага, абмінуць Расею не ўдасца, бо ўлічваючы яе цяперашні стан агрэсара ў рэгіёне, трэба разумець, куды далей ісці, каб такое больш не паўтарылася.

«Я праціўнік абагульненняў, калектыўных адказнасцяў, якога б народу гэта ні датычыла. Нашая сур’ёзная супольная праблема ў рэгіёне цяпер – расейская агрэсія ці рэінкарнацыя фашысцка-бальшавіцкай ідэалогіі ў Расеі. Гэта выклік для ўсяго рэгіёну. З усімі нашымі суседзямі мы будзем абмяркоўваць, як нам выходзіць з гэтай сітуацыі і куды ісці», – кажа журналіст.

У палітыку – праз праблемы шараговага чалавека

Залеўскі падкрэслівае, што гістарычны інтарэс Беларусі ў тым, каб не мець ніякіх ворагаў:

«Нашая задача – так прайсці гэты гістарычны перыяд, каб у наступны перыяд Беларусь магла сябе пачуваць умоўнай Швейцарыяй, калі з усіх бакоў да цябе прыязджаюць і добра сябе пачуваюць. Да гэтага нам трэба ісці. Гэта ўмова выжывання нашага народу. Менавіта такую перспектыву лепшай будучыні, тое, якім можа быць наш свет без вайны – без межаў і гэтак далей, мы і мадэлюем з гасцямі падчас нашых выданняў».

Журналіст «Белсату» Алесь Залеўскі ў рэдакцыі навінаў. Варшава, Польшча. 18 студзеня 2025 года. Фота: «Белсат»

Глабальныя тэмы ў праграме плануецца разглядаць з перспектывы звычайных людзей, таго, як яны перажываюць тое, што адбываецца, пэўныя палітычныя рашэнні і падобнае.

«Я б хацеў, каб у прыярытэт былі пастаўленыя інтарэсы звычайнага чалавека, звычайнага паляка, звычайнага беларуса, літоўца і гэтак далей. Таму мы будзем абмяркоўваць дэпартацыі пасля канцэрту Каржа, чэргі на межах, закрыццё межаў, як лепш даехаць і выехаць цяпер, 55 тысячаў беларускіх кіроўцаў, якія могуць застацца без працы. Праз праблемы шараговага чалавека мы будзем уваходзіць у палітыку. Таксама будзем дэканструяваць скандалы паміж нашымі краінамі, як шпіёнскія з затрыманнем манаха-кармеліта, пра што было ў першым выданні. Мы будзем разбірацца, што гэта насамрэч было, які сігнал», – кажа Алесь Залеўскі.

Як атрымліваць кайф ад футбола, застаючыся журналістам? Гутарка са Змітром Міцкевічам

Вядоўца падкрэслівае, што вялізная праблема ў дачыненнях заходніх краінаў з Беларуссю цяпер у тым, што «Менск вядзе дыпламатычную палітыку ў сярэднявечным стылі» – калі хоча штосьці сказаць, пасылае сігнал – напрыклад, затрымлівае манаха, «каб кароль павярнуў галаву і запытаўся, што табе трэба». Са словаў Залеўскага, тут значная роля будзе належаць «Белсату» у тым, каб растлумачыць суседзям, што хацела сказаць Беларусь, а мо і не Беларусь, мо гэта Пуцін кажа праз Лукашэнку.

У чым адрозненне ад іншых праграмаў?

У эфір плануецца запрашаць найперш небеларускіх экспертаў з медыясферы. Экспертам з беларускага боку ў выданні будзе выступаць вядоўца. Адрозненне фармату «Тут і там» у параўнанні з іншымі публіцыстычнымі выданнямі ў тым, што тут у эфіры будуць размовы паміж роўнымі, а не класічнае інтэрв’ю з пытаннямі журналіста і адказамі спікера. У кожным выданні, акрамя беларускага вядоўцы, будуць браць удзел прадстаўнікі яшчэ дзвюх краінаў.

«Штораз будзе абмяркоўвацца адна тэма і падзея, але на яе будуць скіраваныя тры перспектывы – гэтак мы лепш убачым гэтую падзею, – тлумачыць Алесь. – Такога поўнага цыклу – ад разбору, перспектывы з боку трох суседніх раёнах, да высноваў – не было. У гэтым мы будзем адрознівацца ад іншых прадуктаў».

Журналіст «Белсату» Алесь Залеўскі ў рэдакцыі навінаў. Варшава, Польшча. 18 студзеня 2025 года. Фота: «Белсат»

«Тыя ж дроны ляцелі з Беларусі: чаму не збілі, але папярэдзілі? Гэтыя падзеі цікавыя аўдыторыям іншых краінаў, як і аналітыка, адказы на пытанні чаму. Паводле праглядаў мы бачым, што ідэя людзям цікавая. Бо бяспека актуальная для ўсіх народаў. У нас адзін супольны інтарэс. А брак бяспекі – вялікі матыватар, каб шукаць адказы на пытанні, што рабіць, і далучацца да праглядаў нашых выданняў», – кажа журналіст.

Важная місія праграмы

Другі вядоўца, Зміцер Міцкевіч, бачыць галоўную мэту праграмы ў будаванні мастоў паміж Беларуссю і суседзямі.

«Нашая праграма скіраваная на тое, каб знаходзіць паразуменне, агульны пункт гледжання, а таксама рэчы, якія на парадку дня ў іншых краінах і могуць паўплываць на Беларусь, на жыццё звычайных людзей. Мы будзем гаварыць аб праблемах, якія можна памацаць, пра тое, што нас з суседнімі краінамі яднае», – кажа вядоўца.

Са словаў Змітра, у выданнях будуць падымацца не толькі палітычныя тэмы, але і медыі, культура. Пры выбары галоўнай тэмы аўтары праграмы будуць адштурхоўвацца ад актуальнага парадку дня.

«Напрыклад, цяпер абмяркоўваецца прымусовае вывязенне палітвязняў. Зразумела, што нам будзе цікава, як на гэта глядзяць у Літве, што яны з гэтай нагоды думаюць, якое ў іх бачанне гэтага працэсу, як у іх гэтая праблема выглядае на парадку дня, як гэтая тэма асвятляецца, што літоўцы пра гэта кажуць. Нам важна разумець іхны пункт гледжання», – адзначае журналіст.

Журналіст «Белсату» Зміцер Міцкевіч у студыі. Варшава, Польшча. 18 верасня 2025 года. Фота: Рауль Дзюк / «Белсат»

Яшчэ адну задачу праграмы Зміцер Міцкевіч бачыць у тым, каб паказаць суседнім краінам, што народ Беларусі і акупацыйны рэжым Лукашэнкі – розныя рэчы, народ супраціўляецца і не падтрымлівае палітыкі афіцыйнага Менску: «гэта адзін з галоўных мэсіджаў праграмы».

Праграма будзе арыентаваная і на беларусаў у замежжы, і на тых, хто ў краіне. Плануецца абмяркоўваць, што ў суседніх краінах кажуць і думаюць пра тое, што адбываецца ў Беларусі, як гэта асвятляецца, што робіцца ў суседніх краінах для развязання пэўных праблемаў, каб зразумець, якія «супольныя падыходы можна выпрацаваць».

«Мне здаецца, што ўвогуле шмат праблемаў у гэтым свеце выключна праз адсутнасць камунікацыі. І гэтую камунікацыю важна наладжваць. Важна будаваць масты. І нашая праграма будзе выконваць вось гэтую важную місію», – рэзюмуе вядоўца.

Праграма «Тут і там» выходзіць на «Белсаце» раз на два тыдні ў панядзелкі а 20:15 паводле менскага часу, а таксама на YouTube-канале «Белсат News».