У Еўропе стварылі першы кодэкс этыкі выкарыстання ШІ для журналістаў

У Грэцыі прынялі Кодэкс этыкі прымянення штучнага інтэлекту для журналістаў. Гэта першы ў Еўропе створаны прафесійнай супольнасцю дакумент, які абавязвае ўсіх яе членаў прымяняць устаноўленыя правілы, паведамляе Euronews.

На прэзентацыі грэцкага Кодэксу этыкі выкарыстанны ШІ для журналістаў, 13 траўня 2025 года. Крыніца фота: poesy.gr

Ключавым прынцыпам кодэкса з’яўляецца празрыстасць: калі журналіст выкарыстоўвае штучны інтэлект, гэта павінна быць адпаведным чынам абазначана.

Новы кодэкс выкарыстання штучнага інтэлекту, прадстаўлены Панэлінскай федэрацыяй журналісцкіх асацыяцый (POESY), устанаўлівае рамкі і правілы прымянення ШІ ў рабоце супрацоўнікаў медыяарганізацый.

POESY стала першай прафесійнай асацыяцыяй у Грэцыі і першай журналісцкай федэрацыяй у Еўропе, якая прадставіла Кодэкс этыкі прымянення ШІ, які абавязвае ўсіх яе членаў прымяняць устаноўленыя правілы.

«У першую чаргу павінна быць празрыстасць. Гэта значыць, калі артыкул поўнасцю або часткова прадукт ШІ, гэта павінна быць указана. Чытач павінен ведаць, што тое, што ён чытае, зроблена з дапамогай ШІ. Акрамя таго, павінен быць чалавечы кантроль, таму што, якімі б складанымі ні былі машыны, чалавека складана замяніць у дадзенай сітуацыі», — сказаў прэс-сакратар урада Грэцыі Паўлас Марынакіс.

Зараз грэцкі ўрад разглядае магчымасць абнаўлення існуючага заканадаўства на аснове новага кодэкса.

На прэзентацыі грэцкага Кодэксу этыкі выкарыстанны ШІ для журналістаў, 13 траўня 2025 года. Крыніца фота: poesy.gr 

«Мы знаходзімся ў пачатку вельмі доўгага шляху. Гэтая тэхналогія, якую я б назваў разбуральнай, падрыўной не толькі для журналістыкі і працоўных адносін, але і для грамадства ў цэлым. Як і ў выпадку з іншымі тэхналагічнымі дасягненнямі і буйнымі тэхналагічнымі зменамі, у пачатку шляху з ШІ ўзнікне нямала праблем. Менавіта таму мы збіраемся стварыць умовы для таго, каб прывесці ўсё ў парадак і, магчыма, мець інструмент для вырашэння праблем, якія ўзнікнуць, таму што праблемы будуць. Страта працоўных месцаў, дэзінфармацыя, усё гэта ўжо ёсць», — сказаў прэзідэнт POESY Сатырыс Триантафиллос у гутарцы з Euronews.

Для распрацоўкі кодэкса быў створаны камітэт па ШІ з удзелам экспертаў у гэтай галіне, які працаваў на грамадскіх пачатках каля года. Асноўная ідэя кодэкса, па словах старшыні камітэта і прафесара права Спіраса Ўлахапуласа, заключаецца ў тым, што будучыня за ШІ, але ён не заменіць журналіста.

«Ён звязвае журналістаў і ўстанаўлівае асноўныя правілы ў дачыненні да ШІ, а менавіта: як ён будзе выкарыстоўвацца, якія патэнцыйныя рызыкі, якія неабходна ліквідаваць. У той жа час кодэкс, мы павінны гэта падкрэсліць, з’яўляецца шчытом для журналіста. Гэта значыць калі яго просяць выкарыстоўваць ШІ такім чынам, які супярэчыць асноўным этычным прынцыпам, ён зможа на законных падставах адмовіцца і быць абароненым, напрыклад, ад неправамернага звальнення», — кажа Ўлахапулас.

У выпадку, калі журналіст выявіць у СМІ практыку, якая супярэчыць кодэксу, яму трэба звярнуцца ў прафсаюзныя органы.

Хоць кодэкс паводзін адносіцца да катэгорыі мяккага права, гэта значыць агульнага права, ён мае юрыдычныя наступствы, то бок можа пацягнуць за сабой дысцыплінарную ці іншую адказнасць у выпадку яго невыканання.

Раней Міжнародная федэрацыя журналістаў сумесна з журналістскімі саюзамі па ўсім свеце апублікавала шэраг рэкамендацый па выкарыстанні штучнага інтэлекту ў медыях.